“Arkadaşım kripto paraya yatırım yapmamı söyledi, yatırım yap unut 2 yıla zenginsin dedi”
Bu cümle artık toplumumuzda klişe haline geldi ve haliyle herkesin kafasında yer etmeye başladı. Korkanların parasını korkmayanlar kazanır bahsiyle ilerleyen bu “Kripto Para” sektörü klişelerden mi ibaret yoksa gerçekten cebimizi mutlu ediyor mu? Bitcoin ve Ethereum’u gelin birlikte inceleyelim.
Kripto Para Nedir?
Kripto para (veya kripto varlık), işlemleri güvenceye almak için kriptografi yani şifreleme kullanan, çalışma şekli nakite alternatif bir değişim aracı olarak tasarlanmış bir dijital varlık, bir sanal unsurdur. Kripto paralar bir nevi dijital döviz, alternatif döviz ve sanal döviz’dir. Kripto varlıklar, merkezi elektronik para ve merkezi bankacılık sistemlerin aksine tümüyle merkeziyetsizlerdir. Her bir kripto para biriminin merkeziyetsizliği, umumi işlem veri tabanı olan dağıtık muhasebe defteri (ledger) olarak işlev gören bir blok zincirinden (Blockchain) gelmektedir.
2009’da Satoshi Nakamoto tarafından oluşturulan Bitcoin, ilk merkeziyetsiz kripto paradır. O zamandan beri birçok farklı kripto para ortaya çıkmıştır. Bunun dışındaki kripto para birimlerine genel olarak altcoin denilir ki bu kısaltma alternatif ve coin yani madeni para’nın birleşimidir.
Ben para kazanmak istiyorum ve para kazanmaya başlarken neyin ne olduğunu anlamak için bu yazıyı okuyorum ama hiçbir şey anlamadım diyosun duyuyorum o zaman senin anlayacağın dilden;
“Kripto para, güvenlik açısından kriptoloji bilimini kullanan, dijital ve sanal bir para birimidir ve matematik temelli şifrelenmişlerdir. Banka kartlarımız, sanal kartlarımız veya sanal ortamada yaptığımız her işlemde yıllardır bu paraları kullanıyorduk aslında. Bankaların kasalarından fiziksel olarak paralar çıkmadan, sanal olarak paraları harcıyorduk ve bir bakıma bu paralar da kripto paralardı çünkü sadece sistemlerde rakamsal değişiklikler meydana geliyordu. Yeni nesil kripto paralar da temelde bu mantıkla çalışıyor diyebiliriz. Dünyadaki diğer para birimlerine nazaran bu kadar çok ilgi görmesinin ve sevilmesinin en temel nedeni ise organik bir yapıda olması. Yani herhangi bir hükümet veya merkezi otorite tarafından yönetilemiyor, henüz. Bu da, bu para biriminin daha güvenli olarak anılmasını sağlıyor.”
Kripto Para Çeşitleri Varmıdır?
Şu anda binlerce kripto para bulunmaktadır; CoinMarketCap’in verilerine göre şu anda 5 binden fazla kripto para var ve kripto paraların sayısı durmaksızın artmaktadır.
Tabloda bulunan Kripto paralar ise günümüzde popüler kullanılan Coinlerden bazılarıdır.
Kripto Para Nasıl Oynanır? Ethereum ve Bitcoin Satın Alım İşlemleri Nasıl Yapılır?
Kripto para oynamak için ilk olarak bir sanal cüzdana sahip olmanız gerekir. Daha sonra aşağıdaki adımları takip edebilirsiniz;
- İlk olarak kripto para uygulamalarına giriş yapınız ve kayıt olunuz.
- Satın almak istediğiniz sanal parayı iyice takip ettikten sonra en düşük limitten satın almaya çalışınız.
- En düşük limitten satın aldıktan sonra belli bir zaman sonra komisyonuda göz önünde bulundurarak satış emri veriniz.
- Paranızı katlamayı al-sat emirleri ile yanıla yanıla öğreneceğiniz için ilk zamanlarda küçük yatırımlar yaparak gerçekleştiriniz.
- Alacağınız sanal para uzun zaman hiç artmayabilir ya da hiç azalmayabilirde analizlerinizi gerçekçi yapmaya özen gösteriniz.
- Unutmayın ki piyasa yeşili gösterdiğinde yani sanal para değeri artınca yatırım yapmayın her zaman en düşük değeri bekleyin ve satın alım emrinizi verin.
Bitcoin Nedir?
2008 krizi sonrası Satoshi Nakamato adlı kişi ya da kişiler uçtan uca elektronik ödeme sistemi olan Bitcoin’e dair teknik yazılarını yayınladılar. Böylece merkezsizleştirilmiş, üçüncül müdahalelere karşı korumalı kripto para birimi olarak ortaya çıktı. 2009 yılında halka açık ağ olarak kullanıma girdi. Sonrasında kripto para olarak “1. nesil blockchain” olarak adlandırıldı.
Dağıtık yapısı sayesinde çok kısa bir sürede günümüz finansal düzenine karşı yükselişe geçti. Bitcoin ağına giren işlemlerin takip edilmesi mümkün iken, işlemi gerçekleştiren kişinin kim olduğunu bulmak olanaksızdır. Blockchain ağında onaylanan işlemler, zincir yapısından dolayı geri döndürülemez ve bu işlemler değiştirilemez.
Düzenlemeye ya da kontrole tabii tutulamadığı için Bitcoin’in değeri sıfır noktasından, binlerce dolara kadar yükselmiştir. Yükselişinin ardından birçok kripto para birimi daha ortaya çıkmıştır. Bu para birimlerine “alternative coin”, bir diğer değişle “alt coin” denmektedir. Alternatif kripto para birimleri yaratılırken çeşitli noktalarda farklı özelliklere sahip olarak rekabet avantajından yararlanılmış ve yeni market tipleri ortaya çıkmıştır. Bu farklılıklara üretilebilecek maksimum para miktarı, algoritma, blockchain alt türleri (özel/paylaşımlı, izinli/izinsiz mutabakat) örnek olarak verilebilir.
Blockchain platformunda üretilebilecek maksimum Bitcoin miktarı 21 milyon adettir. Uçtan uca, adresten adrese transfer imkanı sağlamaktadır, ayrıca blok üretim süresi yaklaşık 10 dakikadır.
Bitcoin adresleri kullanıcıların platform üzerindeki kimlikleridir. İşlemi yapan şahısla ilişkilendirilemezler ve bu adreslerin anahtarları kaybedildiğinde adresler üzerinde hak iddia edilemez.
Avantajları Nelerdir?
Bitcoin kullanımının çeşitli risklerinin yanı sıra pek çok avantajı da vardır. Enflasyon ve çökme riskinin düşük olması, basit, güvenilir ve iz sürülemez* (anonim) olması en temel avantajlarındandır. Para transferlerinin geleneksel yöntemlere kıyasla daha güvenli, daha ucuz ve daha hızlı olması sağladığı önemli bir avantajdır. Milyonlarca lira değerindeki Bitcoinlerinize cüzdan erişimi sağlayabildiğiniz her yerden ulaşabilirsiniz. Bu denli yüksek miktarlarda paraları nakit veya farklı bir yöntemle bu kadar kolay taşımanın yolu yoktur. Yapılan işlemlerin ve hesap bakiyenizin herhangi bir kişi/kişiler veya devlet ve banka tarafından bilinmemesi ve kontrol edilememesi de bazı avantajlar sağlamaktadır.
Dezavantajları Nelerdir?
İzinin sürülememesi bazı durumlarda avantaj sağlasada dezavantaj oluşturduğu durumlarda mevcuttur. Ticaretinin illegal olduğu ürünlerin ödemelerinde kullanılmasına ve kara para aklama maksadıyla kullanılmasına neden olmaktadır. Bu teknoloji üzerinde uzmanlaşmış kişi sayısının az olması, kaybetme riski, harcama yapılabilecek platformların darlığı sistemin diğer dezavantajlarındandır.
Bitcoin’in Kaynağı Nedir?
Herhangi bir devlete veya merkez bankasına bağlı değildir. Geleneksel paralarda olduğu gibi karşılığında altın gibi herhangi bir değerli maden yoktur. Fiziksel olarak basılan bir para değeri değildir. Tamamen sanal olarak üretilen ve temelinde matematik formülü olan bir sistemdir. Bu matematik formülü herkese açıktır ve isteyen herkes bu sisteme dahil olabilir. Madenci sistemine dahil olan her birey sistemin güvenliğini sağlamlaştırmış olur.
Kripto Para Madenciliği
Üretiminin sağlanması ve blok zincir sisteminin sürekliliğini ve güvenliğini tesis edilebilmesi için gerekli bir sistemdir.
Başlangıçtan bu yana bir çok farklı cihazla yapılan madencilik, artan rekabet ortamı nedeniyle sürekli olarak bu alanda daha fazla kar getirecek yeniliklerin doğmasına neden olmuştur.
Madencilik esasında kriptografi şifreleri çözerek sisteme yeni blokların eklenmesidir. Şifrelerin çözülmesi, bilgisayarın işlemci kapasitesine ve şifrenin uzunluğuna bağlıdır. Şifreleri çözülmesi ile oluşturulan bloklar üzerinden madenciler Bitcoin ile ödüllendirilir.
Madenci sayısının artması ve sistemin yalnızca 10 dakika içerisinde bir blok üretimine izin vermesi, madenciliği kar edilmesi zor bir duruma sokmuştur. Ayrıca, adedinin sınırlandırılmış olması da madenciliği olumsuz etkileyen bir etken olsa da para biriminde enflasyonun oluşmasını engellemektedir.
Güvenilir Midir?
Belli bir protokole bağlı olması sayesinde yaptığınız her işlem baştan sona şifrelenir. Şifrelenen zincir üzerindeki bütün işlemler kayıt altına alınır. Cüzdan bilgileriniz kaybetmeniz veya bilgisayarınızın hacklenmesi gibi kullanıcı hataları dışında sistemin güvenlik konusunda hiç bir açığı bulunmamaktadır.
Değerinin iki kere satılmasını engelleyen sistem sayesinde, sizin haberiniz olmadan veya hileli bir gönderime izin verilmemektedir.
Belli bir merkezinin olmaması ve bütün işlemlerin farklı bilgisayarlar üzerinden onay alması gerekliliği Bitcoin sistemini güvenli kılmaktadır.
Değeri Nasıl Belli Olur?
Bitcoin fiyatı sadece arz-talep ilişkisine göre değişir, çünkü dolaşımdaki sayısı sınırlandırılmıştır.
Arz-talep dengesi, alıcı ve satıcının belli bir üründe karşılıklı olarak fiyat konusunda karar kılmasıdır. Fiyatını belirleyen unsurda burada başlar, insanlar Bitcoin almaya başladıkları zaman – dolaşımdaki Bitcoin miktarının sınırlı olmasından dolayı- değeri artmaya başlar, satmaya başladıklarında ise değeri düşmeye başlar.
Nasıl Bitcoin ile Ödeme Kabul Edilir?
Kripto para ile ödeme kabul etmenin en kolay yolu kişiden kişiye, yani adresten adrese transfer yapmaktır. Bu yöntem bazı akıllı telefon uygulamaları aracılığıyla uygulanabilir.
Yine de sadece bu amaç için tasarlanmış ticari uygulamalar da bulunmaktadır. Bu uygulamalar QR kod okutmaya dayalıdır.
Altcoin Nedir?
Alternatif olarak üretilen kripto para birimleridir.
• Bitcoin 1. nesil kripto para birimi olduğu için rekabet çok fazladır, ancak altcoin’ler daha az popülerdir.
• Alternatif coin’lerde genellikle Bitcoin’de kulanılan SHA-256 algoritması veya Scrypt algoritması kullanılır. Bunun dışında X11, X13, X15, NIST5 gibi farklı algoritmalara sahip altcoinler de bulunmaktadır.
• İlk altcoin Namecoin’dir.
Altcoin’ler Neden Ortaya Çıktı?
Daha hızlı işlem onayı yapmak ve kripto para dünyasını geliştirmek, dijital para piyasasını hareketlendirmek, yani dolaşım hacmini artırmak amaçlı ortaya çıkarıldı.
Popüler Altcoinler Nelerdir?
Dijital paraların altını Bitcoin, gümüşü Litecoin, petrolü ise Ethereum’dur.
Litecoin:
Transfer işlemi Bitcoin’e göre daha hızlı gerçekleştirilir.
Ripple:
Ripple hem bir ödeme ağı hem de kripto para çeşididir. Her bir alım satım işlemi 4 saniye sürmektedir. Ethereum’da bu işlem 2 dakikadan fazla, Bitcoin’de bir saatten fazla, geleneksel işlemlerde ise günler sürmektedir. Ayrıca Ripple’da dakikada 1500 işlem gerçekleştirilebilir.
Ethereum:
Yazılımcılar için akıllı sözleşmeler oluşturma imkanı veren platformdur. Bitcoin’den sonra en fazla Pazar hacmine sahip kripto paradır. ICO’lar için yani borsaya açılmadan önce ön talep toplayan koin’ler için bağış ve talepler çoğunlukla bu birimle alınmaktadır.
Ethereum Nedir?
En basit şekilde, blockchain teknolojisine dayalı dağıtık bir platformdur. Kurucusu Vitalik Buterin’dir. ICO’lar için yani borsaya açılmadan önce ön talep toplayan koin’ler için bağış ve talepler çoğunlukla Ethereum ile alınmaktadır.
Ethereum’un Farkı Nedir?
Dağıtık bir blockchain platformudur. İkisinin temel farkı kullanıcıların yetkinlikleri ve kullanım amaçlarıdır.
• Bitcoin dağıtık, anonim ve şeffaftır. Ethereum’un ise en önemli özelliği akıllı sözleşme sistemidir.
• Bitcoin platformunda blok üretme periyodu 10 dakika iken Ethereum’da 15 saniyede bir blok üretilir. Yani işlem doğrulama süreci Ethereum platformunda daha hızlıdır.
• Bitcoin madenciliği işlemci gücünüze bağlıyken, Ethereum madenciliğinde ASIC ve CPU yerine GPU denilen sistem sayesinde üreticiler arasında denge sağlanır.
Akıllı Sözleşme Nedir?
Akıllı sözleşmeler, komut kodlarını içeren dosyalardır. Bu yüzden Ethereum’a programlanabilir para da denir. Belli bir işlemin koşullar sağlandığında otomatik olarak gerçekleşmesini sağlar.
• Transferi yaptığınız kişinin sizi tanıması ve Bitcoin adresinizi biliyor olması durumunda, transfer muhattapları arasında transferin izi sürülebilir.
0 Comments